[Elfen]

BEZİK

Bezik oyun 1900’lü yılların başında Paris’te evlerde, aileler arasında oynandırdı. Sonradan kahve ve gazinolar­da oynanmaya başladı ve yavaş yavaş dünyanın her tarafı­na yayıldı.

Bezik Fransa’nın küçük eyaletlerinde, eski çağlardan beri oynanılan 500 adlı oyunun başka bir şeklidir. Bu oyundan beziğe bazı şeyler katıldığı gibi, eskiden beri oy­nanılan ve bugün büsbütün unutulan Maryaj oyunundan da bir çok şeyler alınmıştır.

O zamanlar, otuz ikişer kağıtlık iki veya üç deste ka­ğıtla oynarlardı. Oyuna başlamadan önce, kağıtları birinci defa dağıtacak oyuncuyu, yani ilk ebeyi seçmek için ya kağıt açılır, as çıkan kağıdı yapar, yahut kağıt kaldırılır, damgada küçük kaldıran ilk ebe olurdu. Ondan sonra sıra ile kağıt yaparlardı.

Birinci defa kağıt dağıtmak kime düşerse o, karşısın­daki oyuncuya kestirip ikişer ikişer, yahut üçer üçer dağı­tarak, sekiz kağıt verirdi. Bazı defa dokuz kağıt verilirdi. Fakat bu, iki oyuncu arasında anlaşmaya bağlıydı.

Oyuna başlamadan önce, oyunun kaçta biteceği, hak­kında iki oyuncu arasında beş yüzde, bin beş yüzde, yahut iki binde bir anlaşma yapılırdı.

Kağıtlar dağılıp koz açıldıktan sonra, artan kağıtlar sol tarafa konulur, karşıdaki oyuncu oynamaya, başlardı. Her kim el tutarsa kağıtlardan bir tane çeker, öteki de bir tane alırdı. Oyun, yerdeki kağıtlar bitinceye kadar devam ederdi.

Açılan yedili ise, açan oyunca yedi sayı yazardı. Yedi­li değilse oyuncuların hangisinin elinde koz yedilisi varsa, açılan diğer kağıtlarla o yediliyi değiştirebilir ve on sayı kazanmış olurdu. Son kağıdı tutan 10 sayı yazardı. Önce­den aralarında konuşulmuşsa fazla sayı yazabilirlerdi. Ka­ğıtların geçerli değerleri şöyleydi:

Sayı Bir koz yedilisi ve her yedili kozun tanesi: 10

Kozun papaz ile kızı: 40

Bir cinsten bir papazla kız: 20

Dört vale: 40

Dört kız: 60

Dört papaz: 80

Dört as: 100

Açılan kozun cinsinden bir as, bir papaz, bir kız, bir vale ve bir onluki pikette as ile başlayan beş on beş, poker­de astan başlayan floş ruvayal gibi: 250

Maça kızı ile karo valesi, buna bezik derlerdi: 50

İki maça kızı ile iki karo valesi, buna da çifte bezik derlerdi: 500

Kağıtların en itibarlısı as idi. Ondan sonra onlu gelirdi. Papaz, kızdan, kız valeden üstündü. Dokuzlu valeden son­ra gelir, sekizli dokuzludan sonra sayılır. Yedili de hepsin­den sonra gelirdi. Altılı, yedili, beşli, dörtlü, üçlü ve ikili kullanılmaz, bu kağıtlar desteden çıkarılırdı.

Oyuncuların aldıkları aslarla onlular, onar sayı sayılır­dı. Buna da Birisk derlerdi.

Eğer tesadüfen iki oyuncunun sayıları Biriskler sayıl­dıktan sonra eşit gelirse, son eli almış olan partiyi kazanır­dı.

Bugün bu tarzda bezik oynanmamaktadır. Bezik, bir çok değişikliklere uğramış, sayı şekilleri başka türlü ol­muştur. Yalnız, kağıtların itibari şekli ilk bezikte kullanı­lan esaslar gibidir. Yani en büyük kağıt astır. Sonra sırası ile papaz, kız ve vale gelir. Bunların teşekkülü ile bir ta­kım sayılar yazılır. Dokuzlu, sekizli ve yedilinin değer­leri yoktur. Cinslerinden biri koz olursa, kağıt tutmak ba­kımından rolleri vardır. Bunlardan başka, kağıtlar üçer üçer değil, ikişer ikişer dağıtılır. Kağıtlar ilk önce dağıta­cak oyuncuyu seçmek için kağıt kaldırılır. Sayıda ve damgada kim büyük kaldırırsa ilk önce oynamak hakkını kazanır.

Bugün memleketimizde dört çeşit bezik oynanmakta­dır.

• Büyük bezik.
• Küçük bezik.
• Orta bezik.
• Maça kızlı bezik: Buna robikonlu, vidolu ve davlı bezik de derler.

[Yazar]

Yazılar